نفقه چیست ؟ | نفقه زن چقدر است؟ | نفقه در سال ۱۴۰۳

نفقه چیست؟

ابتدا برای اینکه با درک بهتری بتوانید به تمامی جوانب نفقه به صورت کامل بپردازید باید در اولین گام با تعریف خود نفقه آشنا شوید. در قانون مدنی و ماده‌ ۱۱۰۷ در مورد نفقه به صورت کامل توضیح داده شده است :

نفقه به تامین هزینه‌های متعارف و متناسب همسر گفته می‌شود که توسط مرد صورت می‌گیرد. به زبان ساده‌تر تمامی هزینه‌هایی که مربوط به خوراک، پوشاک، مسکن، تهیه اسباب و اثاثیه زندگی، هزینه‌های درمان و خدمت‌کار در صورت عادت یا احتیاج به واسطه‌ نقصان یا مریضی.

اما نکته‌ای که باید به آن توجه نمود این است که، اموری که ماده ۱۱۰۷ در قانون مدنی ذکر شده، جنبه انحصاری نداشته و تمام وسایلی که زن با توجه به محیط و شرایط زندگی به آن نیازمند است را شامل می‌شود.

نفقه موضوعی است که ممکن است درباره آن شنیده باشید و یا اطلاعات کلی و محدود از آن داشته باشید اما از قوانین و نکات مهم پرداخت آن آگاهی درست نداشته باشید. با توجه به اینکه نفقه امروزه یکی از اصلی‌ترین حقوق زن محسوب می‌شود، بهتر است تمامی موارد لازم یا قوانین درباره‌ی نفقه زن را بدانید، و با آگاهی از حقوق خود یا همسر خود از بروز مشکلات احتمالی در زندگی مشترک جلوگیری کنید.

خدمات عدل مبین : وکیل طلاق توافقی در تهران

در چه مواردی نفقه به خانم تعلق می‌گیرد؟

مطابق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی نفقه در دوران عقد دائم بر عهده‌ شوهر است. بنابراین در ازدواج موقت زن استحقاق نفقه را ندارد مگر آنکه در حین عقد شرط شده باشد. مطابق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی تمکین زن از شوهر شرط استحقاق نفقه می‌باشد و هنگامی که زن از شوهر خود تمکین کند به او نفقه تعلق می‌گیرد.

در چه صورت نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

در صورتی که زوجه از شوهر خود تمکین نکند، و از انجام وظایف زناشویی به صورت عام و خاص خودداری کند، ناشزه محسوب می‌شود و به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت. البته نکته‌ای که باید در این مورد حتما به آن توجه نمود این است که اگر زن در دادگاه اثبات نماید که برای عدم تمکین مانع شرعی و قانونی دارد، به طور مثال بودن زن در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی و یا مالی ویا شرافتی برای زن باشد، در این صورت نفقه به زن تعلق خواهد گرفت.

نفقه در عقد موقت و دائم

همانطور که در بالاتر به زمینه‌هایی در این مورد اشاراتی داشتیم، در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر وی می‌باشد. اما بر حسب ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی نفقه در عقد موقت به زن تعلق نمی‌گیرد مگر آن که زن و مرد با یکدیگر توافق کنند.

شرایط نفقه بعد از طلاق

در برخی موارد ممکن است سوالاتی از قبیل اینکه آیا بعد از طلاق نیز نفقه به زوجه تعلق می‌گیرد یا خیر مطرح شود. این مورد نیز شرایط و قوانین خود را دارد و با توجه به شرایط پاسخ به این سوال نیز تغییر می‌کند. این شرایط شامل موارد زیر می‌باشند :

1. در صورتی که طلاق رجعی باشد یعنی دادخواست طلاق از طرف مرد مطرح شده باشد. در این صورت در دوران عده به زن نفقه ایام عده تعلق می‌گیرد و دادگاه در ضمن صدور رای به طلاق میزان نفقه را محاسبه می‌نماید.
2. اگر همسر مطلقه در زمان طلاق باردار باشد تا زمان حمل یا بارداری نفقه به او تعلق می‌گیرد.
3. در طلاق‌هایی که از نوع بائن بوده مانند طلاق توافقی یا طلاق به درخواست زوجه، نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد.
4. بعد از فسخ نکاح به زن نفقه تعلق نخواهد گرفت.

مجازات مرد در پی عدم پرداخت نفقه

بالاتر به اینکه شرایط گرفتن نفقه چیست به طور مختصر پرداختیم و بسیاری از شرایط را بازگو کردیم اما در مورد مبحث نفقه موارد بیشتری وجود دارد که اقایان اغلب از آن بی‌خبر بوده و از همین رو مشکلات حقوقی بسیاری برایشان پدیدار می‌شود.

که اصلی‌ترین آنها پرداخت نکردن نفقه می‌باشد. در صورتی که شوهر با وجود تمکین زن از پرداخت نفقه امتناع نماید زن می‌تواند با استناد بر ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده نسبت به شکایت کیفری ترک انفاق اقدام نماید. در این ماده اشاره شده که :

“هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود.”

یکی دیگر از نکاتی که در مورد نفقه می‌توان به آن اشاره نمود این است که زن می‌تواند نسبت به مطالبه نفقه معوقه خود نیز اقدام نماید و پس از سپری کردن مراحل تعیین میزان نفقه مرد را محکوم به پرداخت کند.

نحوه مطالبه نفقه زن

در این قسمت قصد داریم درباره دریافت و نحوه مطابه نفقه زن صبحت کنیم. نحوه‌ی مطالبه‌ نفقه زن به این‌ صورت می‌باشد که در صورت استنکاف زوج از پرداخت نفقه زوجه باید برای مطالبه‌ی نفقه، دادخواست مطالبه نفقه را به دادگاه تقدیم کند.

در این صورت دادگاه میزان نفقه زن خانه‌دار را با ارجاع به کارشناس معین و زوج را محکوم به پرداخت نفقه می‌نماید. همانطور که بالاتر توضیح دادیم کارشناس مربوطه در خصوص تعیین میزان نفقه معیار و ضابطه واحدی ندارد و از شخص به شخص دیگر متفاوت است و نمی‌توان حداقل و حداکثری برای آن مشخص نمود.

یکی از مباحثی که در مورد مطالبه‌ نفقه ممکن است بسیاری از افراد از آن بی اطلاع باشند این است که زن می‌تواند در برخی شرایط اقدام به شکایت کیفری ترک انفاق نماید و چنانچه شوهر نفقه را پرداخت نکند، زوجه می‌تواند اقدام به جلب وی و همچنین تمامی اموال مرد را توقیف کند. در مورد مطالبه‌ی نفقه چند نکته مهم وجود دارد که باید از آن ها اطلاع داشته باشید، این نکات مهم شامل موارد زیر می‌باشند :

1. در دعوای مطالبه نفقه، اثبات پرداخت نفقه بر عهده زوج می‌باشد، زیرا اصل بر عدم پرداخت است و مرد باید پرداخت را اثبات نماید.
2. در صورتی که مرد به مدت ۶ ماه نفقه همسر خود را نپردازد، زن حق طلاق خواهد داشت. که در این مورد زن باید ابتدا اقدام به طرح دادخواست مطالبه نفقه نماید و بعد از صدور رای محکومیت در مورد نفقه و در مرحله اجرا، چنانچه که شوهر نفقه همسر را نپردازد با استناد به این دلیل زن حق طلاق خواهد داشت.
3. در صورت عدم توانایی مالی برای دادن نفقه هم به زن هم به خویشاوندان نسبی، نفقه‌ زن بر دیگران مقدم است.
4. زن می‌تواند نفقه‌ گذشته خود را نیز مطالبه نماید.
5. در صورت ورشکستگی یا فوت شدن مرد و کافی نبودن دارایی‌های او برای پرداخت دیون، نفقه زوجه بر سایر بدهی‌ها مقدم است.
6. زمانی که زن در منزل شوهر زندگی می‌نماید یا به بیان دیگر زیر یک سقف با هم زندگی می‌کنند، در این شرایط نظر اکثریت قضات این است که، اصل بر پرداخت نفقه گذشته می‌باشد و زن در صورتی که مدعی عدم پرداخت باشد باید دلیل آن را اثبات نماید.

مدارک لازم جهت مطالبه نفقه

1. کارت ملی و شناسنامه
2. سند ازدواج
3. دلایل اثبات مبنی بر عدم پرداخت نفقه از طرف مرد

تعدیل نفقه

با توجه به توضیحاتی که در مورد نفقه ارائه دادیم به طور کلی با مفاهیمی مانند نحوه‌ی محاسبه نفقه و یا شرایط نفقه در دوران عقد و … آشنا شدید. اما در مورد تعدیل نفقه باید بگوییم که در برخی از موارد ممکن است که دادگاه نفقه را مشخص کند و هم خانم و هم آقا راضی به مبلغ اعلام شده باشند، اما بعد از مدتی بنا بر شرایط‌های گوناگون، یا مرد راضی به پرداخت مبلغ گفته شده نمی‌باشد و درخواست کاهش میزان نفقه را دارد، یا زن متوجه می‌شود که مرد می‌تواند بیشتر از این مبلغ را پرداخت نماید. سپس با توجه به این موضوع آقا یا خانم به عنوان دریافت کننده یا پرداخت کننده با اثبات دلیل خود درخواست تعدیل نفقه را به دادگاه تقدیم